တရုတ်နိုင်ငံသား အနုပညာရှင် အိုက်ဝေဝေ၏ အင်တာဗျူးနှစ်ခုနှင့် အိုက်ဝေဝေ၏ အတွေးအခေါ်အယူအဆများကို ‘‘ပြောနေသည် အိုက်ဝေဝေ’’ဟု အမည်ပေး၍ ထုတ်ဝေထားသော စာအုပ်တစ်အုပ်ဖြစ်သည်။ အင်တာဗျူးဆရာ ဟန်ယူရစ် အော့ဘ်ရစ်က အိုက်ဝေဝေကို မေးမြန်းထားသည့် အင်တာဗျူး နှင့် လယ်ရီ ဝါ့ရု စုဆောင်းတည်းဖြတ်ထားသည့် အိုက်ဝေဝေအတွေးအခေါ်များကို ဖော်ပြထားခြင်းဖြစ်သည်။
အိုက်ဝေဝေသည် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းသောသူ တစ်ဦးဖြစ်သည်။ ထို့အတူ အိုက်ဝေဝေ၏ ဖခင်ဖြစ်သူ အိုက်ကျင့်မှာလည်း စိတ်ဝင်စားဖွယ် ကောင်းသူ တစ်ဦးဖြစ်သည်။ အိုက်ကျင့်ကို စိတ်ဝင်စားခြင်းအားဖြင့် တရုတ်ယဉ်ကျေးမှုတော်လှန်ရေးကာလ(၁၉၆၆)ကိုလည်း စိတ်ဝင်စားရပါသည်။ ထို့အတူ နယူးယောက်ခ်အသိုက်အဝန်းနှင့် ကမ္ဘာကလည်း အိုက်ဝေဝေကို ဘာကြောင့်စိတ်ဝင်စားရသလဲဆိုသည်ကိုလည်း စိတ်ဝင်စားရသည်။
စာရေးသူ၏ မိတ်ဆွေတစ်ဦးဖြစ်သူ မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်သမား စိုးမိုးအောင်ပြောခဲ့ဖူးသကဲ့သို့ အိုက်ဝေဝေသည် တရုတ်အစိုးရ၏ နယ်ရုပ်ကလေးတစ်ရုပ် လည်း ဖြစ်နိုင်သည်။ တရုတ်အစိုးရ၏ ပြယုဂ်လည်းဖြစ်နိုင်သည်။ အိုက်ဝေဝေသည် နိုင်ငံရေးတက်ကြွသူတစ်ဦးလည်းဖြစ်၍ တရုတ်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး လည်းဖြစ်နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် တရုတ်အစိုးရ၊ အိုက်ဝေဝေနှင့်ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးဇာတ်ခုံတို့သည် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းသည်။ တရုတ်အစိုးရသည် အိုက်ဝေဝေကို ဖိနှိပ်သည်။ အိုက်ဝေဝေသည် တရုတ်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်သူအဖြစ် အစိုးရဆန့်ကျင်သူထံမှ မွေးဖွားလာခဲ့သည်။
‘‘ကျွန်တော့် လက်ရာမှာ အမြဲတမ်း နိုင်ငံရေးပါတယ်။ အနုပညာသမားဘဝ ရွေးချယ်လိုက်တာကိုက တရုတ်ပြည်မှာ နိုင်ငံရေးပဲ’’ဟု အိုက်ဝေဝေ ကိုယ်တိုင်ကလည်း ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့သည်။
ပြောနေသည် အိုက်ဝေဝေ(စာအုပ်)တွင် အိုက်ဝေဝေစီစဉ်ခဲ့သည့် အနုပညာနှင့်သက်ဆိုင်သောစာအုပ် ၃ အုပ်ဖြစ်သည့်
၁။ The Black Book(1994)
၂။ The White Book(1995) နှင့်
၃။The Grey Book(1997) အကြောင်းကိုလည်း စိတ်ဝင်စားဖွယ်လေ့လာဖတ်ရူရသည်။
ထို့အတူ အိုက်ဝေဝေ၏ အနုပညာလက်ရာများအကြောင်း၊ ဗိသုကာလက်ရာများအကြောင်း၊ ဘလော့စာမျက်နှာအကြောင်းနှင့်အနုပညာဆိုင်ရာအယူအဆ များအကြောင်းကိုလည်း ဖတ်ရှုရပါသည်။
သူ၏ အယူအဆများထဲမှ စာရေးသူနှစ်သက်သည့် အချို့ကို ကောက်နုတ်ရဖော်ပြရလျှင် –
‘‘အနုပညာသမားဖြစ်တယ်ဆိုတာဟာ ဘဝဟန်ပန်ဆိုတာထက် ပိုတယ်။ တစ်ခုခု ထုတ်လုပ်လိုက်တယ်ဆိုတဲ့ သဘောထားထက် ပိုတယ်’’(စာ-၁၁၇)
‘‘လူလုပ်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေထဲမှာ တန်ဖိုးထားကြစတမ်းဆို စာရေးတာဟာ စိတ်ဝင်စားစရာ အကောင်းဆုံး ပုံသဏ္ဍာန်ပဲ။ စာက လူတိုင်းနဲ့ပတ်သက် နေတာလေ။ ပြီးတော့ စာဆိုတာက လူတိုင်းနားလည်နိုင်တဲ့ ပုံသဏ္ဍာန်လည်းဖြစ်နေတယ်’’(စာ-၁၁၅)
‘‘အနုပညာဆိုတာ နိဂုံးမဟုတ်ဘူး။ နိဒါန်းပဲ’’(စာ-၁၈၇)
ထို့အပြင် အိုက်ဝေဝေ၏ ထင်ရှားသည့်လက်ရာ ‘‘ဟန်မင်းဆက် အရိုးအိုးတစ်လုံးကို လွှတ်ချခြင်း(၁၉၉၅)’’နှင့်ပတ်သက်၍‘‘အဲဒီ အိုးကို အစိတ်စိတ်အမွှာမွှာခွဲပြီး အနုပညာပုံစံသစ်ကို ဖန်တီးနိုင်တာပဲ၊ တန်ဖိုးကြီးတဲ့အရာကို ရှုမြင်ပုံအသစ်နဲ့ ကြည့်မြင်နိုင်တာပဲ၊ တန်ဖိုးရှိတယ်ဆိုတာကို ကျွန်တော်တို့ ဘယ်လို ဆုံးဖြတ်တာလဲ’’(စာ-၁၈၇)ဟု ပြောခဲ့သည်။
ပြောနေသည် အိုက်ဝေဝေစာအုပ်မှ အိုက်ဝေဝေ၏ ပြောကြားချက်များသည် တရုတ်နိုင်ငံရေး၊ ကွန်တန်ပိုရာရီအနုပညာ၊ သူ၏ လက်ရာ၊ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး ဇာတ်ခုံ၊ ကမ္ဘာ့အနုပညာအသိုက်အဝန်းနှင့် ကမ္ဘာ့အနုပညာဈေးကွက် စသည် စသည်တို့သည် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာဖြစ်သည်။
‘‘ပြောနေသည် အိုက်ဝေဝေ’’ကို မောင်ယဉ်မောင်က ဘာသာပြန်ဆို၍ The Key Collection က ၂ဝ၁၅ အောက်တိုဘာလတွင် ပထမအကြိမ်အဖြစ်ထုတ်ဝေဖြန့်ချိခဲ့သည်။
ဟန်ဆန်း