သတင်းမှားခြင်း၊ သတင်းအချက်အလက်မှားယွင်းခြင်းနှင့် မှန်ကန်သောသတင်းအချက်အလက်မရရှိခြင်းတို့သည် ယနေ့ကာလတွင် ရင်ဆိုင် ကြုံတွေ့နေရသော ပြဿနာတစ်ရပ်ဖြစ်ပါသည်။ သတင်းအချက်အလက်မှားယွင်းခြင်းကို အင်္ဂလိပ်ဝေါဟာရအားဖြင့် misinformation ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲပါသည်။ တမင်ဖန်တီးသည့် မမှန်သတင်း တနည်းအားဖြင့် လုပ်ကြံသတင်းကို disinformation ဟု ခေါ်ဆိုပါသည်။ သတင်းအချက်အလက်မှားယွင်းခြင်း(misinformation)နှင့်လုပ်ကြံသတင်း(disinformation)တို့သည် သဘောသဘာဝခြင်း တူညီခြင်းမရှိသလို သတင်းမှားရခြင်း၏ အကြောင်းအရင်းသည်လည်း တူညီမှုမရှိပါ။ တမင်ဖန်တီးသည့် မမှန်သတင်း(လုပ်ကြံသတင်း) (disinformation) လုပ်ကြံသတင်း(disinformation)ဆိုသည်မှာ တစ်စုံတရာကိစ္စရပ်တစ်ခု ဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ လုပ်ဆောင်ရန်စီစဉ်ခြင်း လုံးဝမရှိပါဘဲ မိမိလိုချင်သော ပုံစံရရှိအောင် ဖန်တီးလုပ်ကြံ၍ အများပြည်သူထံသို့ ကြေညာခြင်း၊ ထုတ်ပြန်ခြင်းနှင့် ပျံနှံ့အောင်အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်လိုက်သော သတင်းကို ဆိုလိုပါသည်။ ထို့အပြင် ဖြစ်ရပ်မှန်အခြေအနေကို ပုံစံဖျက်၍ မိမိအလိုရှိသောသဏ္ဍာန်အတိုင်း လုပ်ကြံကောက်ချက်စွဲ၍ ပုံမှား ထုတ်လွှင့်လိုက်သောသတင်းများကိုလည်း လုပ်ကြံသတင်းဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။ မိမိဦးတည်ရာအသိုင်းအဝန်းတစ်ခုသို့ ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိဖြင့် ပို့လွှတ်လိုက်သော သတင်းအချက်အလက်များကို…
နိုင်ငံတော်အကျဉ်းသား(စာအုပ်)
တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်၊ တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး၊ နိုင်ငံရေးပြစ်မှုဖြင့် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ကျခံခဲ့ ရသည့် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား ကျောက်ကျိယန် ကိုယ်တိုင်ရေးသားမှတ်တမ်းတင်ခဲ့သည့် လျှို့ဝှက်နိုင်ငံရေးမှတ်တမ်းစာအုပ်ဖြစ် သည်။ ထိုမှတ်တမ်းကို နေအိမ်အကျုယ်ချုပ်ဖြင့် ထိန်းသိမ်းခံထားရစဉ်အတွင်း ကက်ဆက်ခွေများဖြင့် နှစ်နှစ်ခန့်ကြာမြင့်အောင် လျှို့ဝှက်အသံသွင်းထားခဲ့သည်။ အသံသွင်းထားသည့် တိတ်ခွေသုံးဆယ်ကို ပြည်ပသို့ ခိုးထုတ်ခဲ့သည်။ ကျောက်ကျိယန်ကွယ်လွန် သွားသောအခါ ထိုမှတ်တမ်းတိတ်ခွေကို စာအုပ်အဖြစ် ထုတ်ဝေခဲ့ကြသည်။ ကျောက်ကျိယန် ဆိုသူမှာ ကျောက်ကျိယန်သည် ၁၉၆၅ ခုနှစ်၊ အသက် ၄၆ နှစ်အရွယ်တွင် ကွမ်တုန်ပြည်နယ်ပါတီ၏ အကြီးအကဲဖြစ်လာသည်။ ပြည်နယ် တွင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်များ၌ သူ၏ စွမ်းဆောင်အောင်မြင်မှုများကြောင့် ‘‘ထမင်းဝချင်က ကျိယန်ကို တ’’ဟု ဒေသခံများက ကာရန်ကိုက်စာချိုး ပြောဆိုကြသည်။ ၁၉၈ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ကျောက်ကျိယန်ကို ပေကျင်းသို့ခေါ်ပြီး မကြာမီတွင် စီးပွားရေးကိုင်ရသော ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးတွင်…
“မီ”ရုပ်ရှင်ကို ကြည့်၍ ရယ်သောသူများနှင့်မရယ်သောသူများ
ဆရာမကြီး ကြည်အေး၏ ၀တ္ထုဖြစ်သော “မီ” ကို ဒါရိုက်တာ ဏကြီးက ပိုင်ဖြိုးသု၊ နေတိုး၊ ရဲအောင်၊ မင်းဦး၊ အောင်ရဲထိုက်နှင့်သားညီတို့ ကို အဓိကသရုပ်ဆောင်များအဖြစ်ထားရှိပြီး “မီ” အမည်ဖြင့် မြန်မာရုပ်ရှင်ဇာတ်ကားကြီးတစ်ကား ရိုက်ကူးထုတ်လုပ်ပြသခဲ့ပါသည်။ “မီ” ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကားကြီးကို ရုံတင်မပြသမီကပင် ရုပ်ရှင်မြတ်နိုးသူများအကြား စိတ်ဝင်စားမှုမြင့်တက်ခဲ့သလို ရုပ်ရှင်ပြသနေစဉ်ကာလတွင် လည်း“မီ”ရုပ်ရှင်နှင့်ပတ်သက်၍ အမျိုးမျိုးသောအသံများဖြစ်သည့် ပြစ်တင်သံ၊ ဝေဖန်သံ၊ အားပေးသံ၊ ချီးကျူးသံ၊ ငြင်းခုန်သံ၊ ကန့်ကွက် သံ၊ ထောက်ခံသံ စသည်စသော မတူကွဲပြား၊ အမျိုးစုံလင်လှသော အသံပေါင်းများစွာကို ကြားရ မြင်ရ သိရပါသည်။ မတူကွဲပြားသော သဘောထားများနှင့်စုံလင်များပြားလှသော အသံပေါင်းများစွာကို ကြားရ မြင်ရနေသည်ကို အပေါင်းလက္ခဏာ၊ အပြုသဘောအဖြစ် မြင်မိ ပါသည်။ “မီ”အကြောင်းကို အလွှာအသီးသီး၊ အသိုင်းအဝိုင်းအသီးသီက ပြောနေကြပါသည်။ ပြောကြဆိုကြသော…
ကလစ်စာချခြင်း
ကလစ်တစ်ချက်၏ တန်ဖိုးသည် ဒီဂျစ်တယ်ခေတ် တနည်း အွန်လိုင်းယဉ်ကျေးမှုတွင် အလွန်အရေးပါသော တန်ဖိုးတစ်ခုဖြစ်လာ သည်။ အင်တာနက်စာမျက်နှာတစ်ခု၏ ကလစ်ရရှိမှုကြိမ်နှုန်းသည် ထိုအင်တာနက်စာမျက်နှာကို တည်ထောင်ထားသူ လူတစ်ဦး သို့တည်းမဟုတ် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု၏ ငွေကြေးအားဖြင့် အကျိုးအမြတ်သော်လည်းကောင်း၊ ငွေကြေးမဟုတ်သော အခြားတန်ဖိုး တစ်ခုကိုသော်လည်းကောင်း အလွန်အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍတွင် တည်ရှိလာသည်။ ထို့ကြောင့် အင်တာနက်စာမျက်နှာများနှင့် အွန်လိုင်းလူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာများအတွင်း ကလစ်ရရှိမှုအရေအတွက် ရရှိစေရန် ကြိုးပမ်းအားထုတ်လာကြတော့သည်။ ထိုသို့ကြိုးပမ်းရာတွင် တရားသဖြင့် အားထုတ်ကြိုးပမ်းကြသကဲ့သို့ မသမာသောနည်း လမ်းများဖြင့် မိမိစာမျက်နှာသို့ လာရောက်လည်ပတ်စေရန် အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှုများလည်း ရှိလာခဲ့သည်။ ထို့အတွက် လူကြိုက် သူကြိုက်များသော အကြောင်းအရာများကို လွှင့်တင်လာကြသည်။ လူကြိုက်သူကြိုက်များသော အကြောင်းအရာများတွင် အညှီအဟောက်ပါဝင်သော အကြောင်းအရာများ အများစုဖြစ်နေတတ်သည်။ လိင်မှုဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များ၊ ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာအကြောင်းအရာများ၊ ကျန်းမာရေးအယောင်ပြ လိင်မှုကိစ္စဆိုင်ရာအကြောင်းအရာ များနှင့်လူစိတ်ဝင်စားမှုမြင့်တက်စေရန်စသည့်အကြောင်းအရာများကို ပုံစံဖျက်ထုတ်လွှင့်သော သတင်းအတုအယောင်များသည်…
စာဖတ်သူရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားတဲ့စာပေအမြင် (စာအုပ်)
စာဖတ်သူရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားတဲ့စာပေအမြင်စာအုပ်သည် မဂ္ဂဇင်းများတွင် မြင့်သန်းရေးသားခဲ့သည့် စာပေဆိုင် ရာဆောင်းပါး(၁၈)ပုဒ်ကိုစုစည်း၍ နှစ်ကာလများ စာအုပ်တိုက်က ၂ဝ၁၄ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ၌ ထုတ်ဝေခဲ့သော စာအုပ်ဖြစ် သည်။ ထိုစာအုပ်သည် စာပေဆိုင်ရာအယူအဆ၊ အကောက်အယူ၊ နားလည်မှုနှင့်ပညာရည်မပြည့်ဝခြင်းကြောင့် ခံစားရသည့် အကျိုးဆက်များကို ဝေဖန်ထောက်ပြထားသော ဆောင်းပါးများစုစည်းမှု စာအုပ်တစ်အုပ်ဖြစ်သည်။ စာဖတ်သူရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားတဲ့စာပေအမြင်စာအုပ်ကို စာအုပ်စီစဉ်သူ(စာအုပ်တိုက်)က တူညီရာအကြောင်း အရာနှင့်အမျိုးအစားအလိုက် အမျိုးအစားခွဲခြင်း၊ ကဏ္ဍခွဲခြင်းနှင့်ဖွင့်ဆိုရှင်းလင်းခြင်းများကို မပြုထားသော်လည်း (က)ဘာသာ ပြန်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ (ခ)တက်ကျမ်းများနှင့်ပတ်သက်၍ (ဂ)မော်ဒန်/ပို့စ်မော်ဒန်နှင့်ပတ်သက်၍ (ဃ)စာရေးဆရာနှစ်ဦး၏ စာပေလက်ရာများနှင့်ပတ်သက်၍ ဟူသောအကြောင်းအရာများကို တင်ပြထားသော၊ ထောက်ပြဝေဖန်ထားသော စာအုပ်တစ်အုပ်ဖြစ်သည်။ စာဖတ်သူရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားတဲ့စာပေအမြင်စာအုပ်တွင် ဘာသာပြန်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ဗမာဘာသာစကား မဟုတ်သော ဝေါဟာရ၊ စကားလုံးများကို အသံဖလှယ်ယူရာတွင် မူမမှန်သည့် ကိစ္စများ၊ လွဲမှားခြင်းများ၊…