ဇော်ဂျီနဲ့ မြန်မာသရီးက စံ(Standard) လုံးဝမတူဘူး။ လုံးဝပြောင်းနိုင်မှရမယ်။ ယူနီကုဒ်ကို လိုက်မယ်ဆိုရင်တော့ ဇော်ဂျီက လုံးဝယူနီကုဒ်မစစ်တဲ့အတွက် မသုံးရင်ကောင်းတယ်။ သူ(ဇော်ဂျီ)က တိုင်းရင်းသားဘာသာစကားတွေအတွက် ကျွန်မတို့ပေးထားတဲ့ ကုဒ်ကို မသုံးထားဘူး။ ပြီးတော့ သူ့ဂုဏ်သတ္တိ တစ်ခုက ရရစ်ဆိုလည်း အရင်ဝင်းအင်းဝတို့ စီအီးတို့အတိုင်း ရရစ်မျိုးစုံရှိနေတယ်။ ဒါကြောင့် သူက လွယ်နေတာလို့ ထင်ရတာပေါ့။ ကြုံတုန်းလေး သတင်းပေး ချင်တာက ကွန်ပျူတာထဲမှာရှိတဲ့ Control Panel ထဲက Reginal Setting က အလကားပေးထားတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ကျွန်မတို့ ယူနီကုဒ်သုံးတဲ့အခါမှာ ဘယ် Scripts ကို On ထားသလဲ။ သုံးတယ်ဆိုတာ လူတိုင်းတော့ သုံးတယ်လေ။ အဲဒီအသိကို ကျွန်မက ပေးချင်တာ။ တကယ်တော့ မြန်မာအပါအဝင် ထိုင်းတို့ ဘာတို့ဟာ Complex Scripts ဖြစ်တာကြောင့် မြန်မာယူနီကုဒ်ကို သုံးချင်တယ်ဆိုရင် Thai Scripts ကို On ပေးရပါတယ်။ အဲဒါကို On မထားလို့ရှိရင် ကျွန်မတို့ Complex Scripts ဘယ်လို နည်းနဲ့မှပေါ်စရာအကြောင်းမရှိဘူး။ သူကလည်း သုံးစေချင်လို့ထည့်ပေးထားတယ်။ ဒါကြောင့် ကျွန်မက တရားသဘောနဲ့ ရှုလိုက် တယ်။ လူတွေဟာ တရားမမျှတလိုက်တာ။ ဘာကြောင့်လဲဆို တရုတ်တို့၊ ဂျပန်တို့၊ ကိုးရီးယားတို့ သုံးစေချင်တယ်ဆိုရင် သူတို့က Regional Setting ထဲမှာ တရုတ်လည်း On လိုက်တယ်။ ကိုးရီးယားလည်း On လိုက်တယ်။ သူတို့ရဲ့ Display လေးတွေဟာ မှန်တယ်။ မြန်မာအတွက်ကျတော့ ဘာမှမ On ပဲ၊ ဘာမှမ ထွက်တဲ့အခါကျတော့ Font အသုံးမကျဘူး ပြောကြတယ်။ တရားမျှတမှုလေးရှိအောင် မြန်မာယူနီကုဒ်ကို သုံးမယ်ဆိုရင် Thai ဆိုတာကို Regional Setting ထဲမှာ On ပေးပါ။ ဒါအဓိကအချက်ပဲ။ အဲဒါ On ထားလို့ရှိရင် ယူနီကုဒ်နဲ့ ဝက်ဘ်ပေါ်တင်လိုက်ရင် ကြည့်တဲ့သူက မြင်မှာပဲ။ Regional Setting ချင်ကို မတူတဲ့အတွက် ကြောင့် US Setting တွေ ဘာတွေ လုံးဝမကိုက်ဘူး။ အဲတော့ Font ကိုလည်း အသုံးပြုတဲ့နေရာမှာ ဥပမာ- Power Point မှာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ Word မှာပဲဖြစ်ဖြစ် Regional Setting ကို Thai လို့ On လိုက်တာနဲ့ Font ဆိုတဲ့ Box လေးကို ခေါ်လိုက်ရင်၊ Format အောက်က Font ခေါ်လိုက်တာနဲ့ သူက Latin Text Font ရော၊ Complex Script ရော ဆိုတာပေါ်လာ လိမ့်မယ်။ Font အတွက်ကိုက နှစ်နေရာရှိတယ်။ အဲဒီတော့ ကျွန်မတို့က Font ကိုရွေးမယ်။ အဲဒီနှစ်နေရာလုံးကို Myanmar 3 လို့ ရွေးသုံးပါ။ ပြဿနာအနည်းဆုံး ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ ဇော်ဂျီကျတော့ ဘာမှမလိုဘူးပေါ့။ ဘာကြောင့်လည်းဆို သူက Arial Unicode ကို Hack ထားတာကိုး။ System Code ကြီးကို Hack ထားတဲ့နောက်တော့၊ အဲဒီကကုဒ်တွေပေါ်သွားလုပ်ထားတဲ့ နောက်တော့။ System Font က ဖွင့်လိုက်တာနဲ့ ဒါပဲတက်တော့ ဇော်ဂျီ On ထားရင် ကျွန်မတို့ ယူနီကုဒ်မှာ ပြဿနာလာရှိပါတယ်။
စံ(Standard)တစ်ခုပဲ ရှိပါတယ်။ အဲဒီစံအတိုင်းကို လိုက်ရပါတယ်။ စံကို မလိုက်ပဲနဲ့ယူနီကုဒ်ပါလို့ အော်နေရင်တော့ ကျွန်မတို့လည်း မတတ်နိုင်ဘူး။ ယူနီကုဒ်ကို ကျွန်မတို့က ပြောမှမဟုတ်ဘူး။ အမိန့်ကြော်ငြာစာထုတ်မှမဟုတ်ပဲနဲ့ ကိုယ်ကိုယ်တိုင်းလည်း စမ်းစစ်ပြီး သိနိုင်အောင်လို့ ယူနီကုဒ်အကြောင်းကို ပြောရတယ်။ Code Point တွေ မှန်ရမယ်။ Encoding Sequence ဆိုတဲ့အတိုင်း လိုက်နာရမယ်ဆိုတဲ့အချက်ကိုပဲ လိုက်, လိုက်လို့ရှိရင် ကိုယ်ကိုယ်တိုင်က ဘယf Font သည် ယူနီကုဒ်ဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ် Font သည် ယူနီကုဒ်မဖြစ်ဘူးဆိုတဲ့ ဆုံးဖြတ်နိုင်တဲ့အဆင့် ဖြစ်စေချင်လို့ ကျွန်မတို့ကလည်း ယူနီကုဒ်အကြောင်းကို ပြောတာပါ။ အစိုးရက တရားဝင်စာထုတ်မှ၊ ဥပဒေထုတ်မှ မဟုတ်ပဲ၊ အသုံးပြုတဲ့ လူတွေဘက်ကနေလည်း အခုနကပြောတဲ့ အချက်လေးတွေကို စစ်ဆေးပြီးမှ သုံးပါလို့ မှာလိုက်ချင်ပါတယ်။ ကျွန်မတို့က မားကတ်တင်းကို မဆင်းနိုင်သေးဘဲ စံ(Standar)ကို ဦးတည်သွားနေတဲ့အဖွဲ့ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်၊ နည်းနည်းတော့ ဆက်ဆံရေးညံ့တဲ့အတွက် ခွင့်လွွှတ်ပေးပါ။
ဘားကမ့်ရန်ကုန် ၂ဝ၁ဝ ပထမနေ့တွင် ဆရာမကြီး ဒေါက်တာဒေါ်မြင့်မြင့်သန်းက ပြောကြားခဲ့သည့်စကားကို
ဟန်ဇော်က မှတ်တမ်းတင်၍ ၂ဝ၁ဝ ပြည့်နှစ် ဧပြီလထုတ် ပါစင်နယ်ကွန်ပျူတာမဂ္ဂဇင်းတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။