ပဲန်မြန်မာ၏ ဒဿမအကြိမ်မြောက် ရသညနေခင်းအစီအစဉ်ကို ၂ဝ၁၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁၄ ရက် ညနေ ၆ နာရီ၌ ကျင်းပခဲ့သည်။ ယင်းအစီအစဉ်တွင် သေဒဏ်ကျခံထားရသော ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားနိုင်ငံတွင် နေထိုင်သူ ပန်းချီဆရာ၊ ကဗျာဆရာ အက်ရှ ရာ့ဖ်ဖယာ့ဒ်၏ ဘဝနှင့်ကဗျာများအကြောင်းကို ‘‘ကဗျာအတွင်း၌ တွဲခိုနေသောအသက်မဲ့ ခန္ဓာကိုယ်များ’’အမည်ဖြင့် ကဗျာဆရာ မောင်ဒေးက ဦးဆောင်ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ ကဗျာဆရာ အက်ရှရာ့ဖ် ဖယာ့ဒ် လွတ်မြောက်ရေးအတွက်လှုပ်ရှားမှုများကို ပဲန်မြန်မာစင်တာနှင့်အတူ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံပေါင်း ၄ဝ နီးပါးမှပဲန်စင်တာများ၌လည်း လှုပ်ရှားမှုပေါင်း ၁၄၁ ခုကို တစ်ပြိုင်တည်း၊ တစ်ချိန်တည်းတွင်ပြုလုပ်၍ ကျင်းပခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။
ပဲန်မြန်မာ၌ ပြုလုပ်သည့်အခမ်းအနားတွင် အက်ရှရာ့ဖ် ဖယာ့ဒ်၏ အငြင်းပွားစောဒကတက်ခံရသော ကဗျာ ၂ ပုဒ်ကို ကဗျာဆရာ ဇေယျာလင်းနှင့်မောင်ဒေးတို့က ဘာသာပြန်ဆို၍ ရွတ်ဆိုဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် သေဒဏ်ကျခံထားရသော ကဗျာဆရာ အက် ရှရာ့ဖ် ဖယာ့ဒ်နှင့်စပ်လျဉ်း၍ လွတ်လပ်စွာထုတ် ဖော်ခွင့်အကြောင်းကိုဆွေးနွေးကြရာတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌လည်း ကဗျာရေးသားခြင်း၊ စာပေရေးသားခြင်းများကြောင့် နှစ်ရှည်အကျဉ်းကျခံခဲ့ရသူ များ ရှိခဲ့ကြောင်း၊ စာရေးဆရာမင်းလူနှင့်မိမိတို့သည် ဘာတွေဖြစ်ကုန်ကြပြီလဲ ကဗျာကို ရေးသားဖြန့်ဝေမှုကြောင့် အကျဉ်းချထားခြင်းခံခဲ့ရကြောင်း၊ မိမိတို့ အကျဉ်းကျစဉ်ကာလတွင် မိမိတို့အတွက် အကာအကွယ်ပေးနိုင်မှုသည် ပြည်တွင်း၌ အကြောင်းကြောင်းကြောင့် အားနည်းခဲ့သော်လည်း မိမိတို့ လွတ်မြောက်ရေးအတွက် နိုင်ငံတကာမှ ပဲန်စင်တာများက ကြိုးပမ်းလှုပ်ရှားခဲ့ကြောင်း၊ မိမိတို့အနေဖြင့်လည်း ယနေ့ကာလတွင် ကမ္ဘာ့အရပ်ရပ်၌ ဖြစ်ပေါ်နေသော လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ခွင့်ကို ဟန့်တားသည့် ဖြစ်ရပ်များ၊ စာပေသမားများကို ဖမ်းဆီးခြင်း၊ အကျဉ်းချခြင်းနှင့်သေဒဏ်ချမှတ်ခြင်းများကို ကန့်ကွက် ကာကွယ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပဲန်မြန်မာ၏ ဒါရိုက်တာတစ်ဦးဖြစ်သူ မျိုးမြင့်ညိမ်းက ပြောကြားခဲ့သည်။
ထို့နောက် ကဗျာဆရာဇေယျာလင်းကလည်း အက်ရှရာ့ဖ် ဖယာ့ဒ် နေထိုင်ရာဒေသအတွင်းရှိ ပထဝီနိုင်ငံရေးအခြေအနေများ၊ ဘာသာရေးအယူအဆများ၊ လူမျိုးရေးအယူအဆများကို လေ့လာ သုံးသပ်၍ မည်သည့်လက်နက်မျှမရှိသည့် ကဗျာဆရာများ၊ စာပေ သမားများကို အာဏာရှင်များ၊ ဘာသာရေး အစွန်းရောက်များက မည်သည့်အတွက်ကြောင့် ကြောက်နေကြသည်ကို မိမိအနေဖြင့် နားမလည်နိုင်ကြောင်း၊ အက်ရှရာ့ဖ် ဖယာ့ဒ်၏ ကဗျာများသည် လွတ် လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်အတွင်းမှ ဖွဲ့ဆိုထားသောကဗျာများသာ ဖြစ်ပြီး ဘာသာရေး၊ လူမျိုးရေးကို စော်ကားထားသော အရေးအသားများ မဟုတ်ကြောင်းနှင့် အက်ရှရာ့ဖ် ဖယာ့ဒ်ကို သေဒဏ်ပေးခြင်းသည် နိုင်ငံရေး၊ လူမျိုးရေးဆိုင်ရာအခြားအကြောင်းအရာများရှိနိုင်ကြောင်း ဆွေးနွေးခဲ့သည်။
အက်ရှရာ့ဖ် ဖယာ့ဒ်သည် ကဗျာဆရာ၊ ပန်းချီဆရာတစ်ဦး ဖြစ်သည်။ သူသည် သူ၏ လွတ်လပ်စွာတွေးခေါ် ရေးသားသည့် ကဗျာကြောင့် သေဒဏ်ကျခံရ ခြင်းဖြစ်သည်။ သူသည် ကဗျာနှင့် ပတ်သက်သည့်အကြောင်းအရာများကို လက်ဖက်ရည်ဆိုင်တွင် မိတ်ဆွေများနှင့်အတူ ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ ထိုသို့ဆွေးနွေးခဲ့ရာတွင် ဘာသာတရားများနှင့်ပတ်သက်သည့်အယူအဆများကို ငြင်းခုန်ခဲ့ကြသည်။
ဆော်ဒီအာရေးဗီးယား၏ ဥပဒေနှင့်မကိုက်ညီသည့် အပြုအမူများနှင့် ကဗျာများကြောင့် အက်ရှရာ့ဖ်ဖယာ့ဒ်သည် ထောင်ဒဏ်နှင့် ကြိမ်ဒဏ်ကို ကျခံခဲ့ရ သည်။ ထို့အတွက် တရားရုံးသို့ အယူခံတက်ရာခဲ့သည်။ အယူခံတွင် လက်ဖက်ရည်ဆိုင်အတွင်းဆွေးနွေးခဲ့သည့် လွတ်လပ်သောအတွေးအခေါ်များနှင့်ပတ် သက်၍ အက်ရှရာ့ဖ်ဖယာ့ဒ် ဆွေးနွေးခဲ့သည့်အချက်များကို သက်သေများက ထွက်ဆိုခဲ့ကြသည်။ ထွက်ဆိုချက်များတွင်ပါဝင်သော အကြောင်းအရာများ နှင့်လွတ်လပ်သောအယူအဆများသည် လက်ခံနိုင်ဖွယ်မရှိဘဲ ဘုရားသခင်အား ထိပါးသည်ဟု ယူဆသောကြောင့် သေဒဏ်ချမှတ်ခြင်းခံရသည်ဟု သိရသည်။
ရသညနေခင်းအစီအစဉ်ကို ပဲန်မြန်မာက ဦးစီးပြုလုပ်ခြင်းဖြစ်ပြီးဆွေးနွေးမှုများကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့်သာ ဆွေးနွေးရန်စီစဉ်ထားကြောင်း၊ ယင်းသို့ စီစဉ်ရခြင်းသည် ရသစာပေရေးသားသည့် မြန်မာစာရေးဆရာများ၏ အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားစွမ်းရည် တိုးပွားစေရန်၊ ဘာသာပြန်သည့်အလေ့အထ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အားကောင်းရန်၊ မြန်မာ့စာပေလက်ရာများကို နိုင်ငံတကာမှ ထိတွေ့ခွင့်ရရှိနိုင်ရန်နှင့် ကမ္ဘာ့စာပေလက်ရာများကိုလည်း ရသစာပေမြတ်နိုးသူများ ထိတွေ့ခွင့်ရရန်ရည်ရွယ်ကြောင်း သိရသည်။
ဟန်ဆန်း