Author: Han Sann

“သမိုင်းဆိုတာ တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက်နဲ့ တွေ့ကြုံရတာချင်း မတူဘူး။ ကိုယ်တွေ့ကြုံခဲ့ရတဲ့ အတွေ့အကြုံကို လူတိုင်းက ဝိုင်းရေးပေးမှ ထောင့်စေ့ တယ်”ဟု (ဆရာ)ဟံသာ၀တီ ဦးဝင်းတင်က ပြောခဲ့သည်။ “သမိုင်းသင်တာ မအအောင်လို့”ဟုလည်း (ဆရာ)ဒေါက်တာသန်းထွန်းက ပြောခဲ့သည်။ ဖြစ်ပျက်ပြီးခဲ့သော အတိတ်သမိုင်းကို မှတ်တမ်းတင်ရန်နှင့် သမိုင်း၏ မှန်ကန်တိကျမှုကို တိုင်းတာအတည်ပြုရန် လုံလောက်သော သက်သေအထောက် အထားများ လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။ သို့မှသာ မှန်ကန်သောသင်ခန်းစာနှင့် သင့်အပ်လျောက်ပတ်သော ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ပြုနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ သမိုင်း ထောင့်စေ့ပါမှ တုံးခြင်း၊ အခြင်းလည်း ကင်းပေမည်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းကာလ၊ နှစ် ၃၀ ကာလအတွင်း ဖြစ်တည်ပျက်ခဲ့သော မြန်မာ့နိုင်ငံရေးသမိုင်းအမှန်ကို ပြုစုသည့်အခါတွင်လည်း ထောင့်စေ့ရန် လိုပါ သည်။ ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်နောက်ပိုင်းတွင် ရှစ်လေးလုံးလူထုလှုပ်ရှားမှုနှင့် နောက်ပိုင်းကာလဖြတ်သန်းမှုများအကြောင်း ကိုယ့်တွေ့မှတ်တမ်းစာအုပ် အများအပြားထွက်ပေါ်လာသည်။…

၁၉၈၈ ခုနှစ်တွင် ကျောင်းသားလှုပ်ရှားမှုဖြင့် အစတည်ခဲ့သော ရှစ်လေးလုံးအရေးတော်ပုံကြီးသည် ၂ဝ၁၇ ခုနှစ်တွင် ၂၉ နှစ်တိတိပြည့်မြောက်ခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ ၂၉ နှစ်တိတိပြည့်မြောက်သောနှစ် ဇူလိုင်လတွင် စာရေး ဆရာ ဦးလှဝင်း(လေသူရဲတစ်ဦး)၏ ‘‘ရေစုန်နှင့်ရေဆန်’’စာအုပ်ထွက်လာသည်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ်အရေးတော်ပုံကာလတွင် ဖြစ်တည်ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်များကို မခံချိမခံသာဖြစ်ခဲ့ကြသော စာပေ နှင့်အနုပညာရှင်များသည် သဘောထားကြေညာချက်တစ်ရပ်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ထိုအကြောင်းအား အစပြု ၍‘‘ရေစုန်နှင့်ရေဆန်’’ စာအုပ်ကို ရေးသားထားသည်။ ဂိုဒေါင်များကိုဖောက်၍ ဈေးတန်းကြီး တည်ခင်းရောင်းချနေသော ရန်ကုန်အရပ်ဝန်းကျင်များသို့ ဘီခြောက်ရာကားဖြင့် လှည့်ပတ်ကြည့်ရှုရန် စာရေးဆရာ ဦးလှဝင်း(လေသူရဲတစ်ဦး)သည်ဆန္ဒ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ ထိုဆန္ဒအတိုင်း သတင်းစာဆရာ ဟံသာဝတီ ဦးဝင်းတင်၊ အယ်ဒီတာ ဦးဝင်းခက်တို့နှင့် ချိန်းဆို၍ လှည့်လည်ကြည့်ရှုကြသည်။ ရန်ကုန်မြို့တွင်း လှည့်ပတ်သွားလာရင်းဖြင့် စာရေးဆရာ မောင်သော်ကထံသို့ ရောက်ရှိသွားကြသည်။ ကျောင်းသား လှုပ်ရှားမှုအတွင်း သေဆုံးသွားသော ကျောင်းသားများနှင့်ပတ်သက်၍ ရတက်မအေး…

ရန်ကုန်ဘ‌ဆွေ‌ရေးသားခဲ့ပြီး တစ်ကြိမ်တစ်ခါမျှ ပုံနှိပ်ထုတ်‌ဝေခဲ့ဖူးခြင်း မရှိ‌သေးသည့် စာအုပ်တစ်အုပ်ဖြစ်သည်။ ထိုစာအုပ်ကို ငါတို့စာ‌ပေက ၂ဝ၁၅ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် ထုတ်‌ဝေခဲ့သည်။ ဂျပန်‌တော်လှန်‌ရေးကာလကို မှတ်တမ်းတင်ထားသည့် မှတ်တမ်းစာ‌ပေအမျိုးအစားဖြစ်သည်။ ရန်ကုန်ဘ‌ဆွေ၏ ပြည်သူ့အ‌ရေး‌တော်ပုံပါတီသည် ဂျပန်‌တော်လှန်‌ရေးကာလ၌ ‌တော်လှန်‌ရေး‌ခေါင်း‌ဆောင်းများ၊ ‌တော်လှန် ရေးတပ်သားများ၏ အ‌တွေ့အကြုံများ၊ အခက်အခဲများ၊ အားနည်းချက်များ၊ တရားဥပ‌ဒေစိုးမိုး‌ရေးကင်းလွတ်‌နေသည့် ကာလအတွင်း ‌ဒေသခံတို့၏ ကျီးလန့်စာစား‌နေထိုင်ရသည့် အ‌ခြေအ‌နေများ၊ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး ယုံကြည်မှုကင်းမဲ့စွာ‌နေထိုင် ရသည့်အ‌ခြေအ‌နေများကို သိမြင်ရမည်ဖြစ်သည်။ စာ‌ရေးသူသည် သူ၏ဂျပန်တော်လှန်‌ရေးကာလဖြတ်သန်းရာ‌ဒေသ ဧရာဝတီ မြစ်ဝကျွန်း‌ပေါ်‌ဒေသမှ အ‌တွေ့အကြုံများကို အဓိကထားမှတ်တမ်းတင်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ ပြည်သူ့အ‌ရေး‌တော်ပုံပါတီစာအုပ်နှင့်ပတ်သက်၍ ‘‘စာ‌ရေးသူသည် ဤအ‌ကြောင်းဖြစ်ရပ်ကို ‌ရေးမည်ဆို‌သော်လည်း သမိုင်း သု‌တေသီများ၊ သမိုင်းဆရာများကဲ့သို့ ခန့်ခန့်ညားညား မ‌ရေးတတ်‌ကြောင်း ဝန်ခံပါသည်။ ထိုသို့‌ရေးရန်လည်း ဘယ်တုန်းကမျှ စိတ်မကူးခဲ့‌သော‌ကြောင့် အ‌ထောက်အထား‌တွေ၊ သက်‌သေခံပစ္စည်း‌တွေ၊ အချိန်‌နေ့စွဲ‌တွေ မှတ်သားခြင်း၊…

လူတစ်ယောက် ဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ် စာအုပ်သည် မြန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်းဖြစ်တည်ခဲ့သော လူသားရှစ်ဦး၏ ဇာတ်လမ်းရှစ်ပုဒ်ကို စာရေးဆရာ ဝင်းဇော်လတ်က တူးဆွဖော်ထုတ်တင်ပြထားသော စာအုပ်ဖြစ်သည်။ စိတ်ကူးဉာဏ်ကွန့်မြူး၍ ဖန်တီးလိုက်သော အဆန်းသစ်ဆုံးဆို သည့်ဇာတ်လမ်းများသည်ပင် လိုက်မီရန်ခက်ခဲသော လူရှစ်ယောက်၏ စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းသည့် ဘ၀ဖြစ်စဉ်များဖြစ်နေလေသည်။ “လူတွေ စိတ်အဝင်စားဆုံးမှာ လူတွေအကြောင်းသာ ဖြစ်ပါသည်။ စိတ်ကူးကွန့်မြူး၍ အနုပညာမြောက်ဖန်တီးသော ၀တ္ထုတွေ၊ ရုပ်ရှင်တွေ၊ ပုံပြင်ဇာတ် လမ်းတွေက စိတ်ဝင်စားစရာပါပေ။ သို့သော် တစ်ခါတစ်ရံ လက်တွေ့ ဘ၀သည် စိတ်ကူးထက်ပင် ဆန်းကြယ်နေပေသေးသည်။ ဘ၀၏ ဆန်း ကြယ်မှုကို စိတ်ကူးတို့ လိုက်မမီပါချေ” ဟု စာအုပ်၏အမှာစာတွင် စာရေးဆရာ ဝင်းဇော်လတ်က ဖွင့်ဆိုရေးသားထားသည်။ ဦးထွန်းလွင်၊ ဦးအုန်း၊ မသွဲ့သွဲ့ဝင်း၊ ဒေါ်မာမာအေး၊ ဦးခင် မောင်ရင်၊ ဒဂုန်တာရာ၊ ဟံသာ၀တီ ဦးဝင်းတင်နှင့်ကိုစောလင်းအောင်တို့၏ ဇာတ်လမ်းရှစ်ပုဒ်ကို…

Raymond Chapman ရေးသားပြုစုခဲ့သည့် Linguistics and Literature, An Introduction to Literary Stylistics, 1973 စာအုပ်ကို ဒေါက်တာဇော်ထွန်းက ‘‘ဘာသာဗေဒနှင့်စာပေ၊ စာပေရေးဟန်ပညာမိတ်ဆက်’’အမည်ဖြင့် ဘာသာပြန်ဆို ထားသော စာအုပ်ဖြစ်သည်။ ထိုစာအုပ်ကို ‘‘နှစ်ကာလများ’’စာအုပ်တိုက်က ၂ဝ၁၅ ခုနှစ် မေလတွင် ပထမအကြိမ်အဖြစ် ထုတ်ဝေဖြန့်ချိခဲ့သည်။ ၂၀၁၈ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် ဒုတိယအကြိမ်အဖြစ် ထပ်မံထုတ်ဝေခဲ့သည်။ မူရင်းစာအုပ်ကို ထုတ်ဝေသည့်နှစ် ၁၉၇၃ ခုနှစ်မှစတင်၍ ရေတွက်လျှင် မြန်မာဘာသာသို့ နှစ်ပေါင်း ၄ဝ ကျော်ကြာမှာသာ ဘာသာပြန်ဆိုနိုင် ခဲ့သည်။ နှစ် ၄ဝ ခန့်နောက်ကျသည့် သဘောဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း စာပေရေးဟန်ပညာရပ်နှင့်ပတ်သက်၍ အားကိုးအားထားပြုလောက်သည့် စာအုပ်စာတမ်းရှားပါးသော မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အဖိုးတန်စာအုပ်တစ်အုပ်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုအချက်နှင့်ပတ်သက်၍ ‘‘အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် ရေးသားထားသော…