ဒီဂျစ်တယ်စာကြည့်တိုက်

စာကြည့်တိုက်
စာကြည့်တိုက်များသည် ယေဘုယျအားဖြင့် ပုံနှိပ်စာအုပ်များနှင့်လက်ရေးမူများကို စုဆောင်းထားသောဌာနဖြစ်သည်။ ထိုသို့စုဆောင်းထားသောအရာများကို လူအများက အလိုရှိသောအခါ အသုံးပြုနိုင်သည်။ ရှေးအကျဆုံးစာကြည့်တိုက်များသည် ခရစ်ယာန်ဘုရားရှိခိုးကျောင်းကြီးများဖြစ်သည်။ ဘီစီ ၆ဝဝ ပြည့်နှစ်ခန့်က အဆီးရီးယားဘုရင် အာရှုးဗားနီးပါးသည် စာအုပ်များဟုခေါ်ဆိုသော ရွွှံ့ပြားချပ်အမြောက်အမြားကို နင်နိဗိမြို့တော်ရှိ နန်းတော်တွင်းစာကြည့်တိုက်တွင် စုဆောင်းခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများနည်းတူ မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း မြန်မာမင်းများလက်ထက်၌ စာကြည့်တိုက်များထွန်းကားခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။ ပုဂံခေတ်တွင် အနော်ရထာစာကြည့်တိုက်ဟုခေါ်သော ဘုံငါးဆင့်ရှိ ပိဋကတ်အုတ်တိုက်ရှိခဲ့သည်။ အဆိုပါ ပိဋကတ်တိုက်များကို စာကြည့်တိုက်များဟု ဆိုနိုင်ပါမည်။

ဒီဂျစ်တယ်စာကြည့်တိုက်
ဒီဂျစ်တယ်စာကြည့်တိုက်ဆိုသည် ပုံနှိပ်ထားသည့် ပုံနှိပ်မူများ၊ မိုက်ခရိုအဖြစ် ပြောင်းလဲထားသည့် မိုက်ခရိုမူများနှင့်အခြားသောမီဒီယာဆိုင်ရာများကို ဒီဂျစ်တယ်မူအဖြစ် စုစည်းသိမ်းဆည်းထားသော အွန်လိုင်းစာကြည့်တိုက်ဖြစ်သည်။ ဒီဂျစ်တယ်အကြောင်းအရာများကို မိမိ၏ ကွန်ပျူတာအတွင်း၌ဖြစ်စေ၊ ကိုယ်ပိုင်ကွန်ပျူတာ ကွန်ရက်အတွင်းဖြစ်စေ စုစည်းသိမ်းဆည်းထားနိုင်သည်။ ထို့အတူ အွန်လိုင်းနှင့်ကွန်ပျူတာကွန်ရက်ကြီးများအတွင်းတွင်လည်း စုစည်းသိမ်းဆည်းထားနိုင်သည်။ ဒီဂျစ်တယ်စာကြည့်တိုက်များသည် သတင်းအချက်အလက်များကို စုစည်းသိမ်းဆည်နိုင်ခြင်းနှင့် အလိုရှိသောအချိန်တွင် ထုတ်ယူသုံးစွဲနိုင်ခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်နိုင်သည်။ ပုံမှန်လုပ်ဆောင်လေ့ရှိသည့် စာကြည့်တိုက်များပုံသဏ္ဍာန်အတိုင်း လုပ်ငန်းဆောင်တာများကို လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။ ဒီဂျစ်တယ်စာကြည့်တိုက်များသည်လည်း စာကြည့်တိုက်လုပ်ငန်းကိုပဲ လုပ်ဆောင်ပါသည်။

ကမ္ဘာ့ဒီဂျစ်တယ်စာကြည့်တိုက်(World Digital Library)
ကမ္ဘာ့ဒီဂျစ်တယ်စာကြည့်တိုက်ကို ယူနစ်စကိုနှင့်အမေရိကန်နိုင်ငံရှိ ကွန်ဂရတ်စာကြည့်တိုက်တို့ ပူးတွဲဖွင့်လှစ်ထားသည်။ အွန်လိုင်းစာကြည့်တိုက် တစ်ခုဖြစ်သည်။ ဉာဏဆိုင်ရာအသိပညာများ တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးရေးကို နိုင်ငံတကာအဆင့်အနေဖြင့် အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်နိုင်ရန် ကမ္ဘာ့ဒီဂျစ်တယ်စာကြည့်တိုက်ကို ဖွင့်လှစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ http://www.wdl.org သည် ကမ္ဘာ့ဒီဂျစ်တယ်စာကြည့်တိုက်၏ အင်တာနက်လိပ်စာဖြစ်သည်။ တနည်းအားဖြင့် ကမ္ဘာ့ဒီဂျစ်တယ်စာကြည့်တိုက်၏ လိပ်စာလည်းဖြစ်သည်။ ထိုလိပ်စာကို အသုံးပြု၍ စာကြည့်တိုက်ကို အသုံးပြုရမည်ဖြစ်သည်။
နိုင်ငံတကာရှိ မတူညီကွဲပြားသည့် ယဉ်ကျေးမှုများလေ့လာနိုင်ရန်၊ ပညာရေးဆိုင်ရာအရင်းအမြစ်များအဖြစ်အသုံးပြုနိုင်ရန်၊ သုတေသနလုပ်ငန်းများနှင့် နိုင်ငံများ အကြား ဒီဂျစ်တယ်ကွာခြားချက်များနည်းပါးသွားစေရန်စသည့် ရည်ရွယ်ချက်များဖြင့်လည်း ကမ္ဘာ့ဒီဂျစ်တယ်စာကြည့်တိုက်ကို ဖွင့်လှစ်ကြောင်း သိရသည်။ ကမ္ဘာ့ဒီဂျစ်တယ်စာကြည့်တိုက်ကို အွန်လိုင်းပေါ်တွင်သာအသုံးပြုနိုင်သည်။ ထိုသို့အသုံးပြုသည့်အတွက် အခကြေးပေးသွင်းရန်မလိုအပ်သကဲ့သို့ ဘာသာစကားမျိုးစုံဖြင့် အသုံးပြုနိုင်ရန်လည်း ဆောင်ရွက်ထားသည်။ ထိုစာကြည့်တိုက်ထဲတွင် လက်ရေးမူများ၊ မြေပုံများ၊ ရှားပါးစာအုပ်များ၊ ဂီတဆိုင်ရာအကြောင်းအရာများ၊ မှတ်တမ်းများ၊ ရုပ်ရှင်များ၊ ပုံနှိပ်မူများ၊ ဓာတ်ပုံများနှင့်ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာအမှတ်အသားများကို သိမ်းဆည်းပေးထားသည်။ ၂ဝဝ၉ ခုနှစ်၊ ဧပြီ ၂၁ ရက်တွင် ကမ္ဘာ့ဒီဂျစ်တယ်စာကြည့်တိုက်ကို စတင်မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။ စတင်မိတ်ဆက်ချိန်တွင် အကြောင်းအရာပေါင်း ၁၂ဝဝ ခန့်သာ ရှိခဲ့သည်။ ၂ဝ၁၂ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာတွင်မူ အကြောင်းအရာပေါင်း ၆၅ဝဝခန့်ရှိလာခဲ့သည်။

ပွင့်လင်းစာကြည့်တိုက်(Open Library)
ပွင့်လင်းစာကြည့်တိုက်အစီအစဉ်သည် အွန်လိုင်းစာကြည့်တိုက်စီမံကိန်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ထိုစီမံကိန်းသည် ‘‘ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေပြီး စာအုပ်တစ်အုပ်အတွက် အင်တာနက် စာမျက်နှာတစ်ခု’’ဆိုသောရည်ရွယ်ချက်အတိုင်း လုပ်ဆောင်နေသော စီမံကိန်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ စီးပွားရေးအရအကျိုးအမြတ်မဟုတ်သော အွန်လိုင်းမော်ကွန်းထိန်း သိမ်းရေးလုပ်ငန်းကို လုပ်ဆောင်နေသော လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ ထိုစီမံကိန်းအတွက် ကယ်လီဖိုးနီးယားစာကြည့်တိုက်နှင့်အော်စတင်ဖောင်ဒေးရှင်းတို့က ထောက်ပံ့ပေးထားသည်ဟု သိရသည်။ ကွန်ဂရက်စာကြည့်တိုက်၊ Amazon.com နှင့် အခြားသော စာကြည့်တိုက်များမှ စာအုပ်များကို ပွင့်လင်းစာကြည့်တိုက်တွင် စုစည်းထားသည်ဟုသိရသည်။ ထိုသို့စုစည်းရာတွင် အခြေအနေသုံးခုအပေါ်တွင်မူတည်၍ စုစည်းကြောင်းသိရသည်။ ထိုအခြေအနေသုံးခုမှာ စာရေးသူ၊ အကြောင်းအရာ နှင့် ထုတ်ဝေသည့်အကြိမ် အရေအတွက်တို့ဖြစ်သည်။ ပွင့်လင်းစာကြည့်တိုက်ကို ၂ဝဝ၆ ခုနှစ်တွင် စတင်မိတ်ဆက်ခဲ့သည်။ လူတိုင်း အခမဲ့အသုံးပြုနိုင်သည်။ ပွင့်လင်း စာကြည့်တိုက်အတွက် ဝင်ငွေရရှိရန် အလှူငွေများကို လက်ခံသည်။ ပွင့်လင်းစာကြည့်တိုက်၏ အင်တာနက်လိပ်စာမှာ http://www.openlibrary.org ဖြစ်သည်။ ထိုစာကြည့်တိုက်၏ ဆောင်ပုဒ်မှာ ‘‘စာအုပ်တိုင်း အတွက် အင်တာနက်စာမျက်နှာ’’ဖြစ်သည်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားဖြင့် “One web page for every book” ဟူ၍ ဖြစ်သည်။

ဘားနတ်အခလွတ်စာကြည့်တိုက်မှ အမျိုးသားစာကြည့်တိုက်သို့
အမျိုးသားစာကြည့်တိုက်ကို ၁၉၅၂ ခုနှစ်မှစတင်၍ တည်ထောင်သည်။ ဗြိတိသျှကိုလိုနီလက်အောက်တွင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့သော ဘားနတ်အခလွတ်စာကြည့်တိုက်မှ ပြောင်းယူခဲ့ပြီး နိုင်ငံတော်စာကြည့်တိုက်ဟု အမည်ပြောင်းခဲ့သည်။ ၁၉၆၄ ခုနှစ် တွင် အမျိုးသားစာကြည့်တိုက်ဟု အမည်ပြောင်းခဲ့သည်။ ဘားနတ်စာကြည့်တိုက်ကို ဗားနတ်ပိဋကတ်တိုက်ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်ကို တွေ့ရသည်။ ၁၈၈၃ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၁ ရက်တွင် အောက်မြန်မာနိုင်ငံ မင်းကြီး ဆာ ချား အက်ဒွပ် ဗားနတ်က မိမိကိုယ်ပိုင် စာအုပ်များဖြင့်တည်ထောင်ခဲ့ကြောင်း၊ ပထမဆုံးအခမဲ့အသုံးပြုခွင့်ရခဲ့သော စာကြည့်တိုက်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ရန်ကုန်မြို့ရှိ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းလမ်းနှင့်ဘုရားလမ်းထောင့်ရှိ ကိုယ်ပိုင်အဆောက်အအုံတွင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့ကြောင်းသိရသည်။ အမျိုးသားစာကြည့်တိုက်၏ တည်နေရာသည် အပြောင်းအလဲများပြားခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ယခုအချိန်တွင် အမျိုးသားစာကြည့်တိုက်သည် အမှတ်(၈၅-က)၊ သီရိမင်္ဂလာရိပ်သာလမ်းသွယ်၊ ကမ္ဘာအေးဘုရားလမ်း၊ ရန်ကင်းမြို့နယ်၊ ရန်ကုန်မြို့၌ တည်ရှိနေသည်။ အမျိုးသားစာကြည့်တိုက်၏ အင်တာနက်စာမျက်နှာကိုလည်း တွေ့မြင်ရသည်။ ထိုအင်တာနက်စာမျက်နှာမှာ http://www.nlm.gov.mm/ ဖြစ်သည်။ အဆိုပါ အင်တာနက်စာမျက်နှာကို လေ့လာခြင်းအားဖြင့် အမျိုးသားစာကြည့်တိုက်သည် ဒီဂျစ်တယ်ကူးပြောင်းမှုကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်နိုင်ရန် လုပ်ဆောင်နေကြောင်း တွေ့ရသည်။ အင်တာနက်စာမျက်နှာအတွင်းရှိ အီလက်ထရောနစ်အရင်းအမြစ်ကဏ္ဍအောက်တွင် ဒီဂျစ်တယ်ကူးပြောင်းမှုကို ဆောင်ရွက်နေကြောင်း၊ ၂ဝ၁ဝ-၂ဝ၁၁ ခုနှစ်၊ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်မှစတင်ပြီး ထိုသို့ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်းနှင့် ၂ဝ၁၁-၂ဝ၁၂ ခုနှစ်၊ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်တွင်လည်း ရှားပါးလက်ရေးမူများနှင့် ပရပိုဒ်များကိုလည်း ဒီဂျစ်တယ်ပြောင်းလဲခြင်းများဆက် လက်လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်ကို တွေ့ရသည်။ ထို့အပြင် အဆိုပါအင်တာနက်စာမျက်နှာတွင် အသိဉာဏ် ပညာတိုးတက်ရန် အွန်လိုင်းစာကြည့်တိုက်ဟု ဖော်ပြထားသည်ကို တွေ့ရသည်။ http://www.burmalibrary.org/ သည်လည်း အွန်လိုင်းမြန်မာစာကြည့်တိုက် တစ်ခုဖြစ်သည်။ ထိုစာကြည့်တိုက်တွင် ဒီဂျစ်တယ်စာသားဖြစ်ပြီးသော အကြောင်းအရာသုံးသောင်းကျော်ကို စုစည်းထားနိုင်သည်ဟုဆိုသည်။

ဟန်ဇော်
ကိုးကား-မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ ဝီကီပီးဒီးယား
အိုင်ကွန်မဂ္ဂဇင်း၊ မတ် ၂ဝ၁၃ ခုနှစ်