၁ နှစ်သား ပဲန်မြန်မာနှင့်ပတ်သက်၍

ပဲန်မြန်မာ၏ နှစ်ပတ်လည်အထွေထွေညီလာခံကို ၂၀၁၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၄ ရက်က ရန်ကုန်မြို့ရှိ အာရှပလာဇာဟိုတယ်မှာ ကျင်းပခဲ့သည်။ ၁ နှစ်သား အရွယ် ပဲန်မြန်မာသည် ရင့်ကျက်မှုဒီဂရီလည်း မြင့်မားနေခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာတွင် စတင်ခဲ့သော ပဲန်မြန်မာသည် ၂၀၁၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ၌ စာပေဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့်လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်အတွက် လုပ်ငန်းပေါင်းများစွာကို လုပ်ကိုင်နိုင်ခဲ့သည်။ နှစ်ပတ်လည်အထွေထွေ ညီလာခံတွင် ဒါရိုက်တာအဖွဲ့ဝင်များက ပဲန်မြန်မာ၏ လုပ်ငန်းစဉ်များနှင့်လုပ်ကိုင်ပြီးခဲ့သည်များကို အစီအရင်ခံစာအဖြစ် ဖတ်ကြားလိုက်မှ ၁ နှစ်သား လေး ပဲန်မြန်မာသည် အရွယ်နှင့်မလိုက်အောင် ရင့်ကျက်နေပါလားဆိုသော အတွေးများ ဆင့်ပွားမိခဲ့သည်။

 

လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ခွင့်နှင့်ပတ်သက်၍

ပဲန်မြန်မာသည် လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ခွင့်ကို အလေးထားသည်။ ထိုသို့အလေးထားသည်နှင့်အညီ ၂၀၁၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာမှ ၂၀၁၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာအထိ လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်ကို ထိပါးလာချိန်များတွင် မဆိုင်မတွတုံ့ပြန်ပြောဆိုခဲ့သည်။ နယ်သတင်းထောက် မခိုင်ကို ထောင်ဒဏ်ချမှတ်ခြင်း အပေါ်ကန့်ကွက်ခြင်းနှင့် အမှုကို ပြန်လည်စိစစ်ပေးရန်တိုက်တွန်းခြင်း၊ စာပေဟောပြောပွဲများကို ပိတ်ပင်ဟန့်တားသည့် အပေါ်ကန့်ကွက်ခြင်း၊ သတင်းထောက်ကိုဇော်ဖေကို ရာဇဝတ်မှုဖြင့် အရေးယူထောင်ချခြင်းကို ကန့်ကွက်ခြင်းနှင့် သတင်းထောက်ကိုပါကြီးကို သတင်းထောက်အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုရန် တုံ့ဆိုင်းနေကြချိန်တွင် ကိုပါကြီးသည် သတင်းသမားတစ်ဦးဖြစ်ကြောင်း အသိအမှတ်ပြုခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့သည်။

ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့်ပတ်သက်၍

စာရေးဆရာများသည် ငြိမ်းချမ်းမှုကို မြတ်နိုးသူများ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးကို လိုလားသူများဖြစ်သည်။ ထိုသို့လိုလားသည်နှင့်အညီအမျှ ပဲမြန်မာက အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာငြိမ်းချမ်းရေးနေ့ကို ဂုဏ်ပြုသောအားဖြင့် ဝတ္ထုတိုနှင့်ကဗျာပြိုင်ပွဲတစ်ခုကို ကျင်းပနိုင်ခဲ့သည်။ ကျင်းပသောအခါတွင် စာပေလောကသို့ ဝင်ရောက်ရန်ကြိုးပမ်းသူများကို အားပေးနိုင်ရန်နှင့် နုနယ်သေးသော ကလောင်ငယ်များ အခွင့်အရေးရရှိရန်အတွက် ကလောင်သက်တမ်း ၅ နှစ်အောက်၊ အသက်အရွယ်မရွေး၊ နေရာဒေသမရွေး၊ လူမျိုးမရွေးပါဝင်နိုင်အောင် စီစဉ်ပေးနိုင်ခဲ့သည်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာငြိမ်းချမ်းရေးနေ့ဖြစ်သော စက်တင်ဘာ ၂၁ ရက်တွင် ရန်ကုန်မြို့ရှိ တော်ဝင်နှင်းဆီခန်းမတွင် အခမ်းအနားဖြင့် ဆုချီးမြှင့်ခဲ့ပြီး ဆန်ကာတင်စာရင်းဝင်ခဲ့သူများ၏ စာမူများကို အင်္ဂလိပ်၊ မြန်မာ နှစ်ဘာသာဖြင့် စာအုပ်ထုတ်ပေးခဲ့သည်။

ရသအစုန်အဆန် ရေးသူဖတ်သူဆွေးနွေးပွဲနှင့်ပတ်သက်၍

ပဲန်မြန်မာ၏ လုပ်ဆောင်ချက်များတွင် ရသအစုန်အဆန် ရေးသူဖတ်သူဆွေးနွေးပွဲများသည် အောင်မြင်မှုအတိုင်းအတာတစ်ခုကို ကြီးမားစွာ ပေးနိုင်ခဲ့ သည်။ စာဖတ်သော ပရိသတ်၊ စာမြတ်နိုးသော စာဖတ်သူများနှင့်စာပေမျိုးဆက်သစ်များကို ရသအစုန်အဆန် ရေးသူ ဖတ်သူဆွေးနွေးပွဲများကနေ ဖော်ထုတ်ရှာဖွေနိုင်ခဲ့သည်။ ရန်ကုန်၊ မန္တလေး၊ ပဲခူး၊ ကော့မှူး၊ မုံရွာ၊ ရွှေတောင်၊ နမော၊ တွံတေး၊ ပြင်ဦးလွင်၊ ပြည်၊ သဲကုန်း၊ ပေါင်းတည်၊ ဘားအံနှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံတို့တွင် ရသအစုန်အဆန် ရေးသူဖတ်သူဆွေးနွေးပွဲများကို ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့သည်။

ရသအစုန်အဆန် ခရီးစဉ်များ၏ ထူးခြားချက်သည် ဆွေးနွေးပွဲအတွက် အမည်စာရင်းပေးသွင်းထားသည့် စာရေးဆရာများက မိမိတို့ ပြောလိုရာ၊ မိမိတို့ တင်ပြလိုရာအကြောင်းအရာများကို တစ်ဖက်သတ် တင်ပြပြောဆိုခြင်း မဟုတ်ပါ။ ရသစာပေလက်ရာတစ်ခုကို ဖတ်ကြားခြင်းနှင့် ရွတ်ဆိုခြင်းများကို ပြုလုပ်ကြပြီး ထိုလက်ရာနှင့်ပတ်သက်၍ သို့တည်းမဟုတ် ထိုလက်ရာနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးကြသည်။ တစ်ခါတစ်ရံ ငြင်းခုန်ခြင်းနှင့် စကားရည်လုခြင်းအဆင့်များ အထိရောက်သည့်တိုင်အောင် အားကောင်းလွန်းသည့် စာပေဆွေးနွေးပွဲများ ဖြစ်ခဲ့ရသည်။

ထို့အပြင် လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်သည် လူသားတိုင်း ကရသင့်သော၊ ရပြီးဖြစ်သော ရပိုင်ခွင့်ဖြစ်သည်ဆိုသော အချက်ကို ပဲန်မြန်မာ၏ ရသအစုန်အဆန်ပွဲများက ကောင်းကောင်းကြီး အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့နိုင်သည်။ ရသအစုန်အဆန်ပွဲတိုင်းတွင် သာမန်နိုင်ငံသားများ၏အသံကို ပဲန်မြန်မာက ဟိန်းထွက်လာအောင် အသံချဲ့ပေးနိုင်ခဲ့သည်။ လူပုံအလယ်တွင် စကားစမြည်ကို တစ်ကြိမ်တစ်ခါမျှ မပြောဆိုဘူးသူများသည် လူဘုံအလယ်တွင် သူတို့၏ နှလုံးသားများအကြားမှခံစားချက်များကို ဖွင့်အံလာနိုင်ခဲ့သည်။ ထို့အတူ သူတို့သည် လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်ကို ပိုင်ဆိုင်ထားသူများအဖြစ် မိမိကိုယ်ကိုယ် အသိအမှတ်ပြုနိုင်ခဲ့ကြသည်။

ထို့အတူ ပဲန်မြန်မာသည် စာပေမြတ်နိုးသည့် စာပေချစ်သည့် စာပေအမွေကိုဆက်ခံမည့် မျိုးဆက်သစ်စာပေလူငယ်များကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ စာရေးသူ၏ မှတ်တမ်းများအရ ရွှေဘိုမြို့မှ မစန်းမွန်စန်း၊ ပြင်ဦးလွင် နည်းပညာတက္ကသိုလ်မှ မစောယုနွယ်နှင့် ဘားအံမြို့မှ မသုသစ္စာတို့သည် ပဲန်မြန်မာမှရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သော အနာဂတ် စာပေမျိုးဆက်များဖြစ်သည်ဟု ဆိုချင်ပါသည်။ သူတို့၏ စာပေကို ချစ်မြတ်နိုးမှု၊ စာပေကို ဖတ်ရှုလေ့လာမှု စသည့် စသည့် တို့ကို စာပေလောကတွင်ကျင်လည်နေသော ပဲန်မြန်မာအဖွဲ့ဝင် စာရေးဆရာ၊ စာရေးဆရာမများက လက်ဖျာခါခဲ့ကြရသည်။ နှုတ်မှဖွင့်ဟ၍ တသသဖြင့် ချီးမွမ်းခန်းဖွင့်နေကြရသည်။

ရသညနေခင်းနှင့်ပတ်သက်၍

ပဲန်မြန်မာ၏ စာပေဆိုင်ရာကြိုးပမ်းမှုများတွင် ရသညနေခင်းအစီအစဉ်သည်လည်း ထူးခြား၍ အကျိုးများလှသောအစီအစဉ် တစ်ခုဖြစ်သည်။ ထိုအစီအစဉ်တွင် ဗမာစာပေ၊ ခေတ်ဆန်းစာပေနှင့် နိုင်ငံရေးစာပေအစရှိသည့် စာပေအမျိုးအစားများကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ ထို့အပြင် တိုင်းရင်းသား စာပေများကိုလည်း ဆွေးနွေးသွားနိုင်ရန် ပဲန်မြန်မာက ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ ထိုသို့ကြိုးပမ်းမှုအရ ကချင်စာပေနှင့်ရှမ်းစာပေများအကြောင်းကို ပဲန်မြန်မာတွင်ဆွေးနွေးခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။

ဆွေးနွေးမှုများကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့်သာ ဆွေးနွေးရန်စီစဉ်ထားခဲ့ပြီး ရသစာပေရေးသားသည့် မြန်မာစာရေးဆရာများ၏ အင်္ဂလိပ်ဘာသာ စကားစွမ်းရည်တိုးပွားစေရန်၊ ဘာသာပြန်သည့် အလေ့အထဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အားကောင်းရန်၊ မြန်မာ့စာပေလက်ရာများကို နိုင်ငံတကာမှ ထိတွေ့ခွင့်ရရှိနိုင်ရန်နှင့်ကမ္ဘာ့စာပေလက်ရာများကိုလည်း ရသစာပေမြတ်နိုးသူများထိတွေ့ခွင့်ရရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။ ထိုအစီအစဉ်ကို လတစ်လ၏ တတိယအပတ်ကြာသပတေးနေ့တိုင်းတွင် လစဉ်ပြုလုပ်သွားရန်စီစဉ်ခဲ့သည်။

အခြားသောအစီအစဉ်များနှင့်ပတ်သက်၍

ကဗျာဆရာ ဇေယျာလင်း၊ စာရေးဆရာမ မိချမ်းဝေနှင့် စာရေးဆရာမ ခင်မြဇင်တို့က ဦးဆောင်ဆွေးနွေးခဲ့သည့် စာပေဆိုင်ရာဆွေးနွေးပွဲများ၊ ဘာသာပြန်ခြင်းဆိုင်ရာ စကားဝိုင်းဆွေးနွေးပွဲနှင့် ကွန်တန်ပိုရရီအကြောင်း ဆွေးနွေးပွဲများသည် စာရေးသူမျာအကြားတွင် နွေးထွေးခြင်း၊ ကူးလူဆက်နွယ်ခြင်းနှင့် အမြင်သစ် အတွေးသစ်များကို လင်းလက်စေခဲ့သည်။

အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည်နှင့်ပတ်သက်၍

ပဲန်မြန်မာကို အစိုးရမဟုတ်သောအဖွဲ့အစည်း(NGO)တစ်ခုအဖြစ် အများစုကမြင်နေနိုင်သည်။ ထိုသို့သိမြင်နေသည်နှင့်ပတ်သက်၍ ပဲန်မြန်မာသည် အန်ဂျီအိုတစ်ခုကဲ့သို့ ပရောဂျက်များ၏ တောင်းဆိုမှုကို အကောင်အထည်ဖော်နေသည့် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုမဟုတ်ဘဲ မြန်မာ့စာပေအသိုင်းအဝန်းတွင် လိုအပ်နေသော လိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းရန် ကြိုးပမ်းနေသည့် အရပ်ဘက်လူ့အဖွဲ့အ စည်း(CSO)တစ်ခုသာဖြစ်ကြောင်း ပဲန်မြန်မာ ဥက္ကဋ္ဌ မသီတာ(စမ်းချောင်း)က နှစ်ပတ်လည်အထွေထွေညီလာခံ၏ အဖွင့်စကားတွင် ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့သည်။

သြဇာသက်ရောက်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍

ပဲန်မြန်မာကို နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းကြီးတစ်ခု၏ လက်အောက်ခံနှင့်သြဇာခံအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအဖြစ် အများစုက သိမြင်နေကြသည်။ ထိုသို့ သြဇာသက်ရောက်နေသည်ဟု သိမြင်နေသည်နှင့်ပတ်သက်၍ ပဲန်မြန်မာအဖွဲ့ကို လွယ်လွယ်ကူကူ ဖွဲ့လို့ရခဲ့တာ မဟုတ်ပါဘူး။ ပဲန်အင်တာနေရှင်နယ်ရဲ့ အသိအမှတ်ပြုမှုနဲ့ဖွဲ့ခဲ့ရ တာပါ။ ဘာနဲ့တူသလဲဆိုရင် ကမ္ဘာမှာ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဆိုတာရှိပါ တယ်။ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံဖြစ်တိုင်း ကုလသမဂ္ဂရဲ့ သြဇာခံနိုင်ငံအဖြစ် အဓိပ္ပာယ်သက်ရောက်ခြင်းမရှိပါဘူး။ ဒီလိုပါပဲ ပဲန်အင်တာနေရှယ်နယ်မှာလည်း ပဲန်အင်္ဂလန်၊ ပဲန်အမေရိက၊ ပဲန်ကနေဒါ၊ ပဲန်ဂျပန် အများကြီးရှိပါတယ်။ ပဲန်မြန်မာကလည်း အဲဒီအထဲက တစ်ခုအပါအဝင်ပါပဲ။ ဒီအတွက် ပဲန်အင်တာနေရှင်ရှယ်က သြဇာသက်ရောက်နိုင်ခြင်းမရှိပါဘူး။ သူတို့မှာ တစ်ခုပဲ လုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိပါတယ်။ ပဲန်မြန်မာအနေနဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေမရှိတော့တဲ့အခါ၊ အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခံရတာတွေကို မကာကွယ်နိုင်တော့တဲ့ အခါ အသိအမှတ် ပြုမှုကို ရုပ်သိမ်းပိုင်ခွင့်ရှိပါတယ် ဟု စာရေးဆရာ မြေမှုန်လွင်က နှစ်ပတ်လည်အထွေထွေညီလာခံတွင် ပြောခဲ့သည်။

ဒါရိုက်တာအဖွဲ့ဝင်နှစ်ဦး ထပ်မံရွေးချယ်သည်နှင့်ပတ်သက်၍

ပဲန်မြန်မာ၏ ဒါရိုက်တာအဖွဲ့ဝင် မူလသက်တမ်းသတ်မှတ်ချက်သည် ၁ နှစ်ဖြစ်ခဲ့သည်။ ထို ၁ နှစ်သက်တမ်းသည် လုပ်ငန်းလုပ်ဆောင်ရန် အချိန်ကာလနည်းလွန်းသည်။ ထို့ကြောင့် ဒါရိုက်တာအဖွဲ့သက်တမ်းကို ၁ နှစ်သက်တမ်းမှ ၃ နှစ်သက်တမ်းသို့ နှစ်ပတ်လည်အထွေထွေညီလာခံတွင် တိုးမြှင့်ခဲ့သည်။ ထို့အတူ ဒါရိုက်တာအဖွဲ့ဝင်ကိုလည်း လိုအပ်ချက်အရ တိုးမြှင့်ခဲ့ပြီး မူလအဖွဲ့ဝင် ၉ ဦးမှ ၁၁ ဦးအထိ တိုးမြှင့်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ထိုသို့တိုးမြှင့် ခဲ့သည်နှင့်အညီ ဒါရိုက်တာအဖွဲ့ဝင်အသစ် ၂ ဦးကို နှစ်ပတ်လည် အထွေထွေညီလာခံတွင် ရွေးချယ်ခဲ့ကြသည်။

ဒါရိုက်တာအဖွဲ့ဝင်နှစ်ဦးရွေးချယ်သည်နှင့်ပတ်သက်၍

ဒါရိုက်တာအဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ရွေးချယ်ခံမည့်သူများသည် ညီလာ ခံမတိုင်မီ အမည်စာရင်းတင်သွင်းကြသည်။ ထိုအမည်စာရင်းအရ အရွေးချယ်ခံမည့်သူ ၃ ဦးသည် ညီလာခံနေ့တွင် ပဲန်မြန်မာ၌ပါဝင် လုပ်ဆောင်နိုင်သည့် မိမိတို့၏အရည်အသွေးများကို ပြောကြား၍ မဲဆွယ်စည်းရုံးကြသည်။ ထို့နောက် ပဲန်မြန်မာ၏ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်၏စီစဉ်မှုဖြင့် ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ဒါရိုက်တာအဖွဲ့ဝင် အသစ် ၂ ဦးကို ရွေးချယ်ခဲ့ကြသည်။ ထို့သို့ရွေးချယ်ခြင်းဖြင့် ကဗျာဆရာ စောဝေနှင့်စာရေးဆရာမ မိချမ်းဝေတို့သည် ဒါရိုက်တာအဖွဲ့ဝင်များ ဖြစ်လာကြသည်။

ပဲန်မြန်မာနှင့်ပတ်သက်၍

ပဲန်မြန်မာသည် သစ်လွင်သော စာပေယဉ်ကျေးမှုတစ်ရပ် ဖြစ်ထွန်းပေါ်ပေါက်လာရန်၊ လွတ်လပ်စွာရေးသားထုတ်ဖော်ခွင့်ကို ကာကွယ်ရန်နှင့်မြှင့်တင်ရန်၊ ကျောင်းပညာရေးနှင့်ရသစာပေကို ပေါင်းကူးဆက်စပ်ရန်နှင့်မြှင့်တင်ရန် စသောရည်ရွယ်ချက်များရှိနေပါသည်။ ထိုရည်ရွယ်များသည် မည်၍မည်မျှအတိုင်းအတာအထိ ပြီးမြောက်ခဲ့ပါသနည်း။ နောင်လာမည့် အနာဂတ်တွင်လည်း မည်၍ မည်မျှ အတိုင်းအတာအထိ အကောင်အထည် ဖော်နိုင်မည်နည်း ဆိုသည်ကို အကဲဖြတ်ရန်လိုအပ်နေပါပြီ။

ထို့ကြောင့် ပဲန်မြန်မာနှင့်ပတ်သက်၍ လွတ်လပ်စွာ အမှတ်ပေး အကဲဖြတ်ကြပါ။

ဟန်ဇော်

အလင်းတန်းဂျာနယ်၊ အမှတ် ၈၃၆၊၂၂ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ဖော်ပြပါရှိသည်။